Projekcja podczas Festiwalu Persona 2022

Nowy kontrakt wyobraźni – reż. Agnieszka Zawadowska, Szczepan Szczykno; scenariusz: Maria Janion, Kazimiera Szczuka, Agnieszka Zawadowska, Polska, 2000, 22 min.

Film podejmuje temat roli mediów w nowym czytaniu literatury. Czy upowszechnienie się środków masowego przekazu, np. telewizji i Internetu jest zagrożeniem dla literatury, czy też – jak starają się przekonać autorzy programu – jest jej sprzymierzeńcem? Ich zdaniem, elektroniczne media otwierają nowe możliwości odczytywania tekstu, zwłaszcza poetyckiego. Wielowarstwowa, nielinearna struktura, integracja obrazu, dźwięku i druku, a także indywidualny sposób korzystania z programów komputerowych sprzyjają percepcji, która jest bliższa naturze poezji niż tradycyjne czytanie wydrukowanych wierszy. Przekład poetyckiego słowa na grę ikonograficznych skojarzeń i dźwięków może być narzędziem nowego odczytania znanych tekstów i nadania im współcześnie aktualnych znaczeń. Osią narracji jest wykład profesor Marii Janion, wybitnej znawczyni literatury. Prezentowane przez nią teorie są bardzo nowatorskie i dalekowzroczne, wręcz rewolucyjne w dziedzinie teorii literatury. Profesor zwraca uwagę na idealne połączenie tego, co dawne z tym, co nowe. Na przykładzie twórczości Adama Mickiewicza przedstawia romantyzm jako epokę, która zapoczątkowała nowoczesny sposób myślenia o literaturze. Jej zdaniem, romantyzm dokonał przełomu, stworzył nowy język poezji i wprowadził do kultury obszary przez wieki pomijane, jak np. mitologię północy, kobietę, dziecko, szaleńców i postać obcego. Odkrył środki wprowadzające człowieka w głąb jego własnej natury, pozwalające poznać samego siebie, swoją tożsamość i przede wszystkim odkryć własną indywidualność. Omawiane w programie zagadnienia nie należą do najłatwiejszych, ale sposób narracji – nawiązanie do języka popkultury i zastosowanie najnowszych osiągnięć techniki komputerowej – tworzą czytelny, multimedialny przekaz.

Projekt: Aleksandra Nałęcz-Jawecka. Ilustracja: Monika Malewska