PrzySŁOWIE – rozmowy z Mistrzami słowa

PrzySłowie, czyli rozmowy o języku i nie tylko

Przy kawie, przy herbacie, przy okazji, przy obcych i znajomych – każda rozmowa jest inna. A gdyby tak spotkać się przy słowie? Porozmawiać o jego sile, smaku i magicznej mocy. O tym, które słowa się lubi, a których chcielibyśmy unikać; o języku, który nas otacza, i naszym stosunku do niego.

Do rozmowy na te tematy (choć nie tylko te) zaprosiliśmy Mistrzów słowa – ludzi, dla których język jest narzędziem pracy, partnerem i przyjacielem w codziennym życiu: aktorkę Maję Komorowską, ilustratora książek Józefa Wilkonia, lektorkę Krystynę Czubównę, reportera Mariusza Szczygła i pisarkę Manuelę Gretkowską.

Mateusz Adamczyk

Popularyzator wiedzy o języku, vloger. Prowadzi kanał na YouTubie, na którym omawia ciekawostki związane z językiem i komunikacją. Doktorant w Zakładzie Kultury Języka, Stylistyki Teoretycznej i Leksykologii na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Członek Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN.

Maja Komorowska

Aktorka teatralna i filmowa. Profesor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Należała do zespołu Teatru 13 Rzędów pod kierunkiem Jerzego Grotowskiego w Opolu, przekształconego w 1962 roku w Teatr Laboratorium we Wrocławiu. Po siedmiu latach pracy u Grotowskiego weszła do zespołu wrocławskiego Teatru Współczesnego, a później Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 1972 roku jest w zespole Teatru Współczesnego w Warszawie. Pracowała z wieloma wybitnymi reżyserami teatralnymi: Erwinem Axerem, Maciejem Englertem, Jerzym Jarockim, Krystyną Skuszanką, Bohdanem Korzeniewskim, Krystianem Lupą, Krzysztofem Warlikowskim. Grała w filmach polskich i zagranicznych. W reżyserii Krzysztofa Zanussiego (m.in. Życie rodzinne, Za ścianą, Bilans kwartalny, Rok spokojnego słońca, Cwał), Andrzeja Wajdy (Wesele, Panny z Wilka, Katyń), Krzysztofa Kieślowskiego (Dekalog I), Tadeusza Konwickiego (Jak daleko stąd, jak blisko, Lawa). Stworzyła także ponad 30 znaczących ról w spektaklach Teatru Telewizji.

Maja Komorowska Fot. Rafał Latoszek

Józef Wilkoń

Ilustrator, malarz, rzeźbiarz, autor scenografii. W 1950 roku rozpoczął studia malarskie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Adama Marczyńskiego, a także historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest jednym z najwybitniejszych polskich ilustratorów. Na jego dorobek składa się około dwieście książek, przede wszystkim dla dzieci, przetłumaczonych na ponad 20 języków. Drogę do światowej kariery na polu ilustracji otworzyła mu książka Iv i Finetta, autorstwa Natalii Gałczyńskiej. Artysta posiada charakterystyczny styl, rozpoznawalny dzięki dynamicznej plamie barwnej oraz graficznej dyscyplinie. O swych książkach mówi: „Tekst i ilustracja muszą się uzupełniać, żeby w książce rosło napięcie jak w teatrze”.

Józef Wilkoń Fot. Rafał Latoszek

Krystyna Czubówna

Dziennikarka, prezenterka programów informacyjnych, niezrównana lektorka filmów przyrodniczych i audycji radiowych. Jedna z najpopularniejszych prezenterek, czego dowodem są liczne nagrody przyznawane jej przez widzów. Przez wiele lat współpracowała w TVP 2 z Panoramą. Otrzymała tytuł Mistrza Mowy Polskiej w programie pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nagrała kilkadziesiąt audiobooków.

Krystyna Czubówna Fot. Archiwum Krystyny Czubówny

Mariusz Szczygieł

Reporter i felietonista, związany z „Gazetą Wyborczą” i jej reporterskim dodatkiem „Duży Format”, laureat m.in. Europejskiej Nagrody Literackiej 2009 za książkę Gottland, Nike Czytelników 2007. Zdobył tytuł Dziennikarz Roku 2013 w konkursie Grand Press oraz Nagrodę im. Andrzeja Woyciechowskiego. Jego ostatnia książka Nie ma zdobyła tytuł Reportażu Dekady w plebiscycie organizowanym przy okazji 10. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, w którego finale się znalazła. Mariusz Szczygieł otrzymał również za nią Nagrodę NIKE 2019 oraz NIKE Czytelników. Jego książki tłumaczone są na 17 języków. Jest także autorem antologii reporterskich, w tym trzytomowej 100/XX. Antologii polskiego reportażu XX wieku. Pracuje w Fundacji Instytut Reportażu, mieszka w Warszawie.

Mariusz Szczygieł Fot. Rafał Latoszek

Manuela Gretkowska

Pisarka, scenarzystka, felietonistka. Autorka ponad dwudziestu książek tłumaczonych na wiele języków, w tym powieści: My zdies’ emigranty, Trans, Agent, Miłość po polsku, Kobieta i mężczyźni, Na linii świata; esejów: Światowidz, Silikon; dzienników: Polka, Obywatelka, Europejka. W roku 2019 ukazała się książka pt. Trudno z miłości się podnieść. Manuela Gretkowska w rozmowie z Patrycja Pustkowiak. Ukończyła filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Krakowie współpracowała z pismem „Brulion”. W roku 1988 wyjechała do Francji i w Paryżu ukończyła antropologię w École des hautes études en sciences sociales. Na początku lat 90. wróciła do kraju. Pisała felietony do „Elle”, „Cosmopolitan”, „Wprost”, „Polityki”, „Machiny”, „Cogito”. Pracowała jako asystentka Józefa Czapskiego. Jej książki tłumaczone były na języki: węgierski, serbski, ukraiński, litewski, rosyjski, niemiecki, hiszpański i fiński.

Manuela Gretkowska Fot. Filip Ćwik

• Organizator: Mazowiecki Instytut Kultury
• Pomysłodawca cyklu: Mateusz Adamczyk
• Koordynator: Elżbieta Szymańska (MIK) e.szymanska@mik.waw.pl tel. 22 586 42 65.