18. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Opowiadania „Przekazać dalej”
15-19 listopada 2023 r.

PROGRAM

15.11 (śr)

10.00-11.00

Między światem a zaświatem – Katarzyna Jackowska-Enemuo, Mateusz Szemraj
Spektakl dla dzieci od 7 lat / Sala Widowiskowa

11.30-12.30

Między światem a zaświatem – Katarzyna Jackowska-Enemuo, Mateusz Szemraj
Spektakl dla dzieci od 7 lat / Sala Widowiskowa / przekład na PJM 

Czym jest świat – to wszyscy wiemy. A czym jest zaświat? I gdzie on jest? Na ten temat tyle jest odpowiedzi, ile gwiazd na niebie. W tradycji zaświat nie jest jakimś oddalonym miejscem. Jest tuż obok, obecny, choć niewidzialny, oddzielony od naszego świata granicą cienką jak pajęcza nitka. Bramami do zaświata są ciemne źródła, stare drzewa i sny. I wiele jest istot, które tych bram strzegą, umieją je przekraczać i są naszymi przewodnikami. Wśród opowieści znajdzie się ta o Żmiju, strażniku źródła i jego trzech bardzo dziwnych pytaniach. A także o chłopcu, który musiał w środku zimy jechać za trzeci las po ziele, co w noc najciemniejszą świeci. O tym, się może zdarzyć, kiedy nakarmimy głodnego i zdrożonego wędrowca. Albo o Dziecku, które znalazło Drzewo – Drzewo Śniące Świat, i o dziewczynie, którą na tamten świat i z powrotem poprowadziła złota Pszczoła.

„Między Światem a Zaświatem“ to spektakl narracyjny, z muzyką na żywo, w którym jest miejsce i na zasłuchanie, i na wspólne śpiewanie, i na zgadywanie. Oparty jest na książce o tym samym tytule (tekst: Katarzyna Jackowska-Enemuo, obrazy: Nika Jaworowska-Duchlińska, wyd. Albus 2022), nagrodzonej w Plebiscycie Blogerów Lokomotywa i na cyklu podcastów dla II Programu Polskiego Radia.

• • Katarzyna Jackowska-Enemuo: opowieść, śpiew, akordeon, daf
  • Mateusz Szemraj: saz, oud, cymbały

Książkę Między Światem a Zaświatem (Wydawnictwo Albus, 2022) będzie można kupić podczas festiwalu.

17.00-18.30

Wernisaż wystawy plakatów z osiemnastu edycji festiwalu, uroczyste otwarcie festiwalu, projekcja filmu „Pieśniarze i ich opowieści”
Wstęp wolny / przekład na PJM/ audiodeskrypcja / Sala Elektorska
   

Czy osiemnaście plakatów może ułożyć się w historię, która sama w sobie jest wizualną opowieścią? Kuratorka wystawy Milena Stryjewska z Mazowieckiego Instytutu Kultury szukała połączeń pomiędzy obrazami i tematami poruszanymi w poszczególnych edycjach festiwalu, nici narracyjnych i wątków, metafor i skojarzeń, a także artefaktów, które towarzyszyły konkretnym edycjom, jak krzesło opowiadacza, ręcznie namalowana mapa wędrówek dzieci w drodze, postać Ariadny, ukraińska laleczka, projekty plakatów, foldery. Zapraszamy do radosnego świętowania festiwalowej osiemnastki i obejrzenia filmu z ostatniej edycji festiwalu „Pieśniarze i ich opowieści”, w reżyserii Ganny Yarovenko i Eugenija Kovalenko.

19.00-20.00

Mistrz przekładu – Agnieszka Ayşen Kaim, Marta Maślanka
Sala Widowiskowa

Opowieść oparta na prawdziwych losach mistrza – autorytetu dla tłumaczy i muzykologów wszystkich pokoleń, Wojciecha Bobowskiego vel Ali Ufkiego Beja, XVII-wiecznego brańca, z pochodzenia Polaka, wybitnego osmańskiego uczonego, muzykologa i tłumacza. Opowieść zbudowana na podstawie fragmentów  wielojęzycznych rękopisów rozrzuconych po świecie, strzępów autobiograficznych notek na kartach słowników używanych przez Mistrza, relacji podróżników, którzy korzystali z jego usług. Na spektakl składają się fragmenty badań nad biografią tej transkulturowej postaci ‘pomiędzy’, wymykającej się jednoznacznym rozstrzygnięciom nad jej tożsamością.  Spektakl ma charakter sfabularyzowanych mikrohistorii przedstawiających losy bohatera na tle wydarzeń historycznych, w oprawie kompozycji Bobowskiego i innych utworów muzycznych z epoki.

21.00-22.00

Pozwólcie mi mówić! – Halima Hamdane (Maroko/Francja)
Spektakl w języku francuskim z napisami w języku polskim
Sala Widowiskowa

Marokańska opowiadaczka i pisarka mieszkająca od wielu lat w Paryżu, kultywuje rodzinną tradycję i pasję do literatury ustnej i baśni, które opowiadała jej babka. Pisze i opowiada po arabsku i po francusku, czerpiąc z bogactwa północnoafrykańskiego i bliskowschodniego repertuaru i z własnej wyobraźni. Występuje na festiwalach sztuki opowiadania na całym świecie. Prowadzi warsztaty z konstruowania historii. Rozwija sztukę opowiadania w przestrzeniach muzeów, w relacji z eksponatami, m.in. w prestiżowym muzeum sztuki kultur pozaeuropjeskich Quai Branly w Paryżu.

„Pozwólcie mi mówić!” to spektakl narracyjny na podstawie autorskiej powieści Halimy Hamdane pod tym samym tytułem. Historia opowiada losy trzech pokoleń kobiet w pewnej marokańskiej rodzinie, w momencie, gdy okowy tradycji trzymają wciąż mocno, ale powoli nadchodzi czas wyzwolenia. Narracja jest prowadzona z perspektywy niewolnicy, która jest jednocześnie guwernantką, kucharką i strażniczką rodzinnych tajemnic. Kobiety opowiadają to, co niewysłowione, opatrują rany i otwierają szczeliny ku lepszej przyszłości.

16.11 (czw)

9.30-10.30

Wyśniony skarb. Opowieści żydowskie – Ewelina Jarnutowska, Marta Maślanka
Spektakl dla dzieci od 7 lat / Sala Widowiskowa

Są takie światy, w których wszystko może się zdarzyć. Z pozoru wyglądają całkiem zwyczajnie, ale… Są to światy pełne tajemnic, magii i mądrości. Można w nich spotkać nieustraszonego Hershela, mądrą i dobrą Rachelę, pechowego Abrahama oraz Izaaka, który miewał ciekawe sny. Każdy z tych światów to odrębna historia. Jak pozbawić mocy straszne gobliny i uratować ducha Chanuki? Czy można wyśnić drogę do skarbu? Jak pozbyć się pecha i piratów? Co jest najszybsze, co najwspanialsze, a co najdroższe na świecie? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w opowieściach z kręgu kultury żydowskiej. Są to historie spisane w różnych stronach świata, opowiadają o światach pełnych cudów i o tym, co najważniejsze. 

Ewelina Jarnutowska jest opowiadaczką, edukatorką i animatorką kultury, współpracuje z Muzeum Polin w Warszawie. Od lat pasjonuje się opowieściami. Najchętniej wybiera historie pogodne, z nutką ironii, koniecznie z pozytywnym przesłaniem, bo tym chce się z ludźmi dzielić. Uwielbia zanurzać się w świat opowieści jako słuchaczka oraz kreować magiczne światy,, zapraszając do nich innych. Na festiwalu wystąpi po raz pierwszy.

11.30-12.30

Lala. Historia pewnego cudu – Beata Frankowska, Robert Lipka
Spektakl dla dzieci od 10 lat / Sala Widowiskowa

Opowieść na podstawie autobiografii ocalałego z Holokaustu Romana Kenta “Jedynym wyjściem była odwaga” (Biblioteka Centrum Dialogu im M. Edelmana, Łódź, 2020) i książeczki dla dzieci „Mój pies Lala” tego samego autora. Historia niezwykłej przyjaźni chłopca i psa w trudnych czasach trafiła do opowiadaczki Beaty dzięki Marianowi Turskiemu, który był przyjacielem Romana Kenta ze szkolnej ławy i z łódzkiego getta. Według autora, „jest to opowieść o dzieciach i ich ukochanym psie, lecz przede wszystkim… w rozumieniu dziecka, którym byłem, historia Lali jest historią cudu”. Dzięki sile opowieści przeniesiemy się do przedwojennej Łodzi i będziemy przeżywać małe radosne przygody z Romkiem, jego rodzeństwem i Lalą. A kiedy przyjdzie trudny czas wojny, to Lala nauczy małego Romka, czym jest prawdziwa miłość i czym jest doświadczenie utraty. Gdy rodzina znajdzie się w getcie, Lala da małemu chłopcu nadzieję i siłę na przetrwanie. 

Dlatego, choć minęło już tyle lat od tamtych wydarzeń, Lala wciąż żyje w rodzinnej pamięci dzieci i wnuków Romana Kenta. Posłuchajcie jej historii i wy, by zagościła również w waszych sercach i przyniosła Wam wzruszenie i siłę, których wszyscy potrzebujemy.

• • Scenariusz i opowiadanie: Beata Frankowska
  • Muzyka (akordeon i śpiew): Robert Lipka

17.00-18.30

Sztuka opowiadania czy storytelling? Spotkanie z Magdaleną Petryniak, Michałem Malinowskim, Agatą Dzik, Grupą Studnia O. Prowadzenie: Anna Woźniak (Mazowiecki Instytut Kultury)
Wstęp wolny / Sala Elektorska

Czym różni się sztuka opowiadanie od popularnie rozumianego w Polsce storytellingu, a co łączy obie te profesje? Jakie cele sobie stawiamy? Gdzie współcześni opowiadacze szukają źródeł opowieści? W jaki sposób budują swój warsztat? W jakich kontekstach – społecznych, edukacyjnych, artystycznych – może  funkcjonować dzisiaj profesja opowiadacza? Porozmawiamy o języku i terminach, w jakich określamy wydarzenia związane z ustnym opowiadaniem historii, i o zamęcie z tym związanym. Do rozmowy zapraszamy zarówno praktykujących opowiadaczy, organizatorów polskich festiwali sztuki opowiadania/opowieści, jak i nauczycieli storytellingu. 

19.00-20.00

Upiór. Historia naturalna – Małgorzata Litwinowicz, Jolanta Kossakowska
Sala Widowiskowa

Opowieść na podstawie książki Łukasza Kozaka pod tym samym tytułem. Idąc tropem wyznaczonym przez autora – opowiemy o upiorstwie jako doświadczeniu, a nie „ludowym wierzeniu”, przywołamy starsze i nowsze historie ludzi, którym się taka podwójna dusza i takie podwójne życie przydarzyły. Pojawi się też Adam Mickiewicz jako płanetnik.

• • Scenariusz i opowiadanie: Małgorzata Litwinowicz
  • Muzyka – wybór, kompozycja i wykonanie: Jolanta Kossakowska

21.00-22.00

Jean de Merveilles / Jan od Cudów – Gigi Bigot (Francja)
Spektakl w języku francuskim z napisami w języku polskim
Sala Widowiskowa

Gigi Bigot chętnie przedstawia siebie samą jako „handlarkę bajek”. W swoich opowieściach z uważnością i znawstwem jubilerki szlifuje i poleruje postacie ze szlachetnego kruszcu, prawdziwe czy zmyślone, ale zawsze pełne niezgody na niesprawiedliwość. Jest autorką wielu książek i spektakli dla dorosłych i dla dzieci. Prowadzi warsztaty dla opowiadaczy, nauczycieli i pedagogów. Jean de Merveilles jest adaptacją powieści szwedzkiej pisarki Selmy Lagerlöf, laureatki nagrody Nobla, autorki m.in. Cudownej podróży. Główny bohater opowiada wszystkim o dniu, w którym Słońce nadało jego córce imię:  Claire-Belle (Jasna-Piękna). Kiedy ledwie dorosła Claire-Belle wyjeżdża do pracy do owianego plotkami i złą sławą miasta, jej ojciec wmawia sobie, że jej przeznaczenie musi być cudowne. Pomiędzy miłością a szaleństwem, między niebem a ziemią, między córką a ojcem, historia Jeana des Merveilles jest po to, aby nas poruszyć, bo jak mówi sam Jean: Jeśli nie czujesz bicia własnego serca, ani w smutku, ani w radości, to znaczy, że nie jesteś całkiem żywy.”

Wielkim zainteresowaniem cieszy się we Francji wykład interaktywny Gigi Bigot „Jedzenie dla serca” o znaczeniu symbolicznego języka baśni i snów i jego budującym wpływie na nasze życie. Zapraszamy na wykład z opowieściami 18.11, godz. 10.00-14.00.

17.11 (pt)

10.00-11:00

Zagubiona droga. Opowieści Tolkienowskie – Łukasz Szypkowski, Emilia Raiter
Spektakl dla dzieci/młodzieży od 12 lat / Sala Widowiskowa

Drugi pokaz – 19 listopada, godz. 12.00-13.00 / Sala Widowiskowa

Alboin jest chłopcem niezwykłym jak jego imię. Leży całymi dniami na brzegu zachodniego morza i czegoś wypatruje za najdalszym widnokręgiem. Dorastanie biegnie mu w rytmie uczenia się języków, greki, łaciny walijskiego, staroislandzkiego, staroangielskiego i wielu innych. Zostaje profesorem. Jednak najbardziej niezwykłe są jego sny: o zatopionym lądzie –Atalante, Numenorze. W tych snach słyszy języki dawno zapomniane, które od wieków nie były słyszane, języki starsze niż świat. „Zagubiona Droga” to niedokończone opowiadanie J. R. R. Tolkiena z wyraźnymi wątkami autobiograficznymi. Profesor próbuje tu zgłębić źródła własnej twórczości, źródła opowieści, których właściwie nie czuje się twórcą, a raczej opowiadaczem i odkrywcą. Wielowątkowy i wielojęzyczny spektakl narracyjno-muzyczny.

• • Opowiadanie, śpiew, gęśle – Łukasz Szypkowski
  • Harfa, śpiew, opowiadanie – Emilia Raiter

12.00-14.00

Warsztaty Wprowadzenie do Storycare, czyli Opowieści z troską  – Dan Yashinsky (Kanada)
Warsztaty w języku angielskim i polskim / tłumaczenie: Magdalena Macińska
Wstęp wolny / obowiązują zapisy / sala warsztatowa

Uwaga! Tłumaczenie PJM na życzenie po zgłoszeniu do m.ptak@mik.waw.pl

Storycare, czyli opowieści z troską, to podejście włączające sztukę opowiadania do opieki zdrowotnej. Dzięki temu warsztatowi uczestnicy dowiedzą się, jak dostosować opowiadanie historii, słuchanie opowieści oraz ich dokumentowanie do pracy w szpitalach, domach opieki społecznej, hospicjach oraz innych kontekstach pomocowych. Dan Yashinsky prowadzi program „Storycare” we współpracy z pracowniczką socjalną Melissą Tafler, kierującą programem sztuki i zdrowia w ośrodku opieki geriatrycznej Baycrest Centre w Toronto w Kanadzie. Podejście to było wykorzystywane w placówkach zajmujących się opieką psychiatryczną, paliatywną oraz dla pacjentów chorujących na Alzheimera. 

Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.storycare.ca

17.00-18.30

Droga aszyka – spotkanie z Ozanem Erolem Şahinerem (Turcja)
Prowadzenie: Remek Mazur-Hanaj, przekład z języka tureckiego: Agnieszka Ayşen Kaim
Wstęp wolny / Sala Elektorska

Aşık Erol Şahiner to tradycyjny pieśniarz z Erzurum, miasta w regionie wschodniej Anatolii, będącego epicentrum tradycji śpiewu epickiego w Turcji. Reprezentuje tradycję aszyka. Turecki aşık to dosł. “zakochany”,  poeta i pieśniarz „ płonący miłością”, tak mistyczną, jak i ziemską. Erol wykształcił się tradycyjną drogą u boku mistrza, m.in. terminował u aszyka Mevlüta Ihsani. Artysta od najmłodszych lat śpiewa i gra na ludowym instrumencie strunowym saz, a od 15. roku życia tworzy poezję.

19.00-20.00

How Heart Came into the World and Other Danced Stories / Jak Serce przyszło na świat i inne historie do zatańczenia – Dan Yashinsky, Annemarie Cabri (Kanada), Sylwia Świątkowska
Spektakl w języku angielskim, języku tańca i muzyki /Sala Widowiskowa

Annemarie i Dan opracowali serię kameralnych spektakli, które łączą taniec, opowiadanie oraz muzykę. Program obejmuje sześć krótkich opowieści, które łączy temat pamięci i przemiany. Czerpie on z tradycyjnego folkloru i legend oraz wykorzystuje język tańca, oparty na balecie, tańcu współczesnym oraz improwizacji. Odbiorca jest zabierany poza tekst historii. Twórcy spektaklu zachęcają do słuchania całym ciałem. Spektakl ma charakter partycypacyjny, jest spontanicznie współtworzony przez odbiorców. Publiczność bywa proszona do dołączenia do tańca.

• Dan Yashinsky to opowiadacz z Kanady, który czerpie z repertuaru opowieści tradycyjnych z całego świata i tworzy własne autorskie opowieści. Nauczyciel, pisarz, edukator, twórca festiwalu opowiadania w Toronto, występuje na najważniejszych festiwalach na całym świecie. Wieloletni nauczyciel opowiadania, prowadzący projekty edukacyjne jak “Telling Bee”. Opowiada m.in. w szpitalach i hospicjach w ramach autorskiego programu „Storycare”. Jest autorem antologii opowieści: Suddenly They Heard Footsteps – Storytelling for the Twenty-first Century oraz Swimming with Chaucer – A Storyteller’s Logbook.
• Annemarie Cabri jest tancerką, choreografką i nauczycielką. Obecnie zajmuje stanowisko Starszej Istruktorki Tańca w Narodowym Balecie Kanady. Występowała w wielu krajach razem z Niderlandzkim Baletem Narodowym oraz Judith Marcuse Dance Company.
• Sylwia Świątkowska jest skrzypaczką, fidelistką, kompozytorką, związaną z zespołem Kapela ze Wsi Warszawa. Gra na suce biłgorajskiej i fideli płockiej, wykorzystując tzw. technikę paznokciową. Współpracuje z wieloma artystami w kraju i z zagranicy, współtworząc projekty na pograniczu stylów i kultur. Brała udział w pierwszych projektach  Grupy Studnia O.

21.00-22.00

Pieśni aszyka. Od tradycji do awangardy – Ozan Erol Şahiner (Turcja) i goście
Wydarzenie w języku tureckim, z napisami w języku polskim / Sala Widowiskowa

Aşık Erol Şahiner to tradycyjny pieśniarz z Erzurum, miasta w regionie wschodniej Anatolii, będącego epicentrum tradycji śpiewu epickiego w Turcji. Reprezentuje tradycję aszyka. Turecki aşık to dosł. “zakochany”,  poeta i pieśniarz „ płonący miłością”, tak mistyczną, jak i ziemską. Erol wykształcił się tradycyjną drogą u boku mistrza, m.in. terminował u aszyka Mevlüta Ihsani. Erol od najmłodszych lat śpiewa i gra na ludowym instrumencie strunowym saz, a od 15. roku życia tworzy poezję. Jest mistrzem techniki improwizowanego dialogu na pieśni, zwanego atışma, oraz różnych form klasycznej i ludowej epiki typu divan i pieśni ludowej türkü. Wiele koncertuje dla tureckich społeczności rozsianych po Europie, ale na co dzień jest związany ze swoim regionem, wykonuje też utwory typu semah i pieśni z kultury tureckiej mniejszości religijnej alewitów.  

Podczas spektaklu przygotowanego specjalnie dla polskiego odbiorcy towarzyszyć mu będą dwie tureckie pieśniarki: Bahar Özsoy – Zych i Tuğçe Stawiarz. W kulturze tradycyjnej takie połączenie jest rzadkością, ale bywa, że współczesność wymaga interwencji awangardy aby tu i teraz tradycja została przekazana dalej.

18.11 (sob)

10.00-14.00

Jedzenie dla serca. Wykład performatywny o języku symbolicznym baśni – Gigi Bigot (Francja) i goście
Wykład i opowieści w języku francuskim / przekład na język polski: Magda Lena Górska
Wstęp wolny / przewidziana przerwa z poczęstunkiem / Sala Elektorska

Uwaga! Tłumaczenie PJM na życzenie po zgłoszeniu do m.ptak@mik.waw.pl

Gigi Bigot mówi, że bez opowieści ziemia byłaby o wiele za mała, a bohaterom brakowałoby rozmachu. Historie opowiada po to, by każdy mógł dosięgnąć swojego kawałka księżyca.

W pierwszej części spotkania Gigi Bigot przedstawi wyniki swoich poszukiwań nad symbolicznym językiem baśni. Na czym polega jego siła? Jakie są jego relacje z językiem dyskursywnym? Jaki sens ma opowiadanie historii? Czy poetyckość jest ucieczką od rzeczywistości, czy też właśnie zakorzenia opowiadającego w świecie? Czy możemy składać świadectwo poprzez opowieść? Aby odpowiedzieć na te pytania, Gigi Bigot dzieli się doświadczeniami, które znaczą jej drogę zawodowej opowiadaczki. Jest wśród nich m.in. praca w organizacjach pozarządowych, takich jak ATD Quart Monde w ubogich dzielnicach miast północnej Francji. 

W części drugiej, po smakowitej przerwie na podobiadek, Gigi Bigot opowie fragmenty swoich opowieści, zapraszając do współtworzenia innych opowiadaczy. Opowieści ułożą się w mozaikę jak kamyki na ścieżce życia.

15.00-16.00

Opowieści i muzyka siedmiu mórz – Polina Tšerkassova (Estonia)
Program rodzinny od 10 lat  w języku angielskim / przekład: Agnieszka Ayşen Kaim / Sala Widowiskowa

Estońska opowiadaczka Polina Tšerkassova, mieszkająca nad brzegiem Morza Bałtyckiego, przedstawi wyjątkowe historie z głębin mórz i oceanów. Jakie magiczne stworzenia żyją pod wodą? Jaką muzykę grają w głębinach mórz? Jaka była relacja między ludźmi a morzami w dawnych czasach i jak zmieniła się teraz? Polina opowie zarówno estońskie historie ludowe o morzu i magicznych stworzeniach żyjących pod wodą, jak i historie ludowe z innych tradycji i regionów.

17.00-18.00

Mój dziwny świat – Adam Stoyanov (Kultura Głuchych)
Wydarzenie w PJM / przekład na polski język foniczny / Sala Widowiskowa

Adam Stoyanov  jest od urodzenia głuchy. Na co dzień posługuje się polskim językiem migowym (PJM), który jest jego ojczystym (pierwszym) językiem. Cała jego rodzina jest głucha – począwszy od babci i dziadka, a kończąc na rodzeństwie. Znany jest z wyjątkowo rozwiniętego, artystycznego migania, a także z poezji miganej i z wizualnego migania. Zdobył wiele nagród w dziedzinach związanych z aktorstwem i sztuk PJM. Występuje jako aktor w spektaklach w reżyserii m.in. Wojtka Ziemilskiego, w tym w monodramie “W tłumaczeniu”, oraz w “Rytuale miłosnym” w reżyserii Daniela Kotowskiego. Angażuje się w działalność kulturalną w Polskim Związku Głuchych Oddziale Mazowieckim, gdzie opublikował wiele utworów poezji miganej, tłumaczy treści literatury polskiej przy wsparciu tłumacza. Współpracuje także z Fundacją Kultury bez Barier, dzięki której zostały opublikowane bajki w PJM jego autorstwa, oraz z Fundacją Akademia Młodych Głuchych.

Performans „Dziwny jest ten świat” zostanie specjalnie przygotowany na festiwal. Program będzie obejmować autorskie opowieści Adama Stoyanova, a wśród nich: „Świat według Głuchego” (komediowa opowieść uwypuklająca smaczki i zalety bycia Głuchym), „Głuchy turysta” (Czy Głusi, będąc zagranicą, mają też wpadki? Oczywiście, że tak! Czasami nabiera to aż komicznego wymiaru), „Krzyk” (upiorna opowieść o pracowniku krematorium) czy „Obudź się!” (emocjonująca historia alkoholika, który próbuje zmienić swoje życie). 

20.00-24.00

Noc opowieści
Opowieści gości festiwalu w języku polskim, angielskim, francuskim i PJM,  z przekładem na  polski język foniczny i PJM (cz. 1)
Sala Widowiskowa

Noc opowieści to najbardziej oczekiwane wydarzenie podczas festiwalu. I choć wcale nie jest łatwo słuchać nieprzerwanie opowieści przez kilka godzin, wszyscy pragniemy tego zanurzenia w wielości języków, stylów, obrazów, narracji. Co będzie nicią przewodnią tegorocznej Nocy opowieści, w jaki sposób formuła „przekazać dalej” wywoła kolejne historie, podejmowane przez opowiadaczy? Może to będzie złoty klucz, podrzucony przez lotną jaskółkę, który otwiera zaklętą szkatułkę opowieści? Z pewnością nie zabraknie muzyki i tańca, który połączy nas wszystkich w nocnym korowodzie.

19.11 (nd)

12.00-13.00

Zagubiona droga. Opowieści Tolkienowskie – Łukasz Szypkowski, Emilia Raiter
Program rodzinny dla dzieci/młodzieży od 12 lat / Sala Widowiskowa

„Zagubiona Droga” to niedokończone opowiadanie J. R. R. Tolkiena z wyraźnymi wątkami autobiograficznymi. Profesor próbuje tu zgłębić źródła własnej twórczości, źródła opowieści, których właściwie nie czuje się twórcą, a raczej opowiadaczem i odkrywcą. Wielowątkowy i wielojęzyczny spektakl narracyjno-muzyczny. Zob. więcej – opis w dniu 17 listopada, godz. 10.00.

12.00-14.00

Warsztaty Telling Bee, czyli opowiadanie historii rodzinnych i lokalnych – Dan Yashinsky (Kanada)
Warsztaty w języku angielskim i polskim / tłumaczenie: Magdalena Macińska
Wstęp wolny / obowiązują zapisy / tłumaczenie: Magdalena Macińska

Uwaga! Tłumaczenie PJM na życzenie po zgłoszeniu do m.ptak@mik.waw.pl

Telling Bee to sposób pracy z opowieścią, jaki Dan stworzył w szkołach w Toronto. Dzieci oraz nauczyciele zaczynają pracę od tego, że słuchają osób, które są opowiadaczami w ich najbliższym otoczeniu (rodziców, dziadków, sąsiadów oraz przyjaciół). Następnie, za ich zgodą, zbierają opowieści, opowiadają je, spisują oraz publikują. Często szkoła wydaje potem książkę, w której zawarte są opowieści od uczniów zerówki po nauczycieli. W tym warsztacie uczestnicy poznają techniki, które Dan wykorzystuje, prowadząc Telling Bee. Podejście to było adaptowane przez opowiadaczy w różnych miejscach. Angielska nazwa „Telling  Bee” jest zainspirowana miodnymi pszczołami. Po angielsku mówi się quilting bee (wspólne szycie), apple-picking bee (wspólne zbieranie jabłek), barn-raising bee (wspólne stawianie stodoły), czyli określa się tak wspólne robienie czegoś pięknego. Stąd pochodzi nazwa.

15.00-16.00

Opowieści zaklętej szkatułki  – Halima Hamdane (Maroko/Francja), Magda Lena Górska
Program rodzinny dla dzieci od 10 lat w języku francuskim, arabskim i polskim / Sala Widowiskowa

Gdzie kryją się najpiękniejsze baśnie pełne zdarzeń niespodzianych i cudów niesłychanych? W zaklętej szkatułce naszego dzieciństwa. Ona jest w nas i tylko czeka na to, żeby ją otworzyć. Jakim kluczem? Jakim szyfrem? Jakim zaklęciem?

Polsko-francuska opowiadaczka Magda Lena Górska wzywa na pomoc mistrzynię Halimę Hamdane, która zabierze nas w podróż do baśniowego Maroka, na rynek w Marakeszu,  okrzyki w różnych językach mieszają się z wonią orientalnych przypraw i melodią zaklinaczy węży.

16.30-18.00

Scena Otwarta: Tkaczki opowieści. Spotkanie pokoleń – prowadzenie: Jarek Kaczmarek
Wstęp wolny / Sala Elektorska

Tkaczki opowieści to nieformalna grupa opowiadaczek z mazowieckiego Przyłęku, którą połączyła pasja do dzielenia się opowieściami. Tkaczki opowiadają – zarówno gwarą, jak i językiem literackim – historie z życia wzięte, snują nici opowieści z kłębków osobistych wspomnień, tkają baśnie, tańczą i śpiewają. Na Festiwalu stworzą krąg opowieści, w którym splotą się wątki historii opowiadanych przez babcie i wnuczki, przez ojców i synów. A roztańczone słowa w finale porwą do wspólnej zabawy przy żywej muzyce!

18.30-19.30

Jak Babia Góra chłopa uzdrowiła i inne gadki – Irena Stopa, Karolina Szeliga (córka), Szymon Szeliga (wnuczek)
Sala Widowiskowa

Posłuchajcie gadek-opowieści, które Irena Stopa z Jordanowa usłyszała od swojej wiejskiej babci-gawędziarki i przekazuje je dalej swojej córce i wnuczkowi. Jako dziewczynka podsłuchiwała też, gdy zbierali się w chacie muzykanci góralscy, grali, śpiewali i opowiadali. Baby, jak jej mówiono, nie miały tam nic do roboty, ale Irena wszystkiemu się uważnie przysłuchiwała i zapamiętywała, jak się Miesiączek wita na nowiu, o tym jeleniu, żeby go przywitać na wiosnę, i o śpiącej wodzie, nieośpiewanej przez ptaki. Bo jak mówi Irena Stopa: żywą mową można zahipnotyzować, można przenieść słuchaczy w inne światy. Ważne, by opowieść odnosiła się do miejsca, z którego pochodzi. 

Szerszej publiczności Irena Stopa znana jest z serialu dokumentalnego „Górale”, emitowanego na kanale Polsat Play. Brała również udział w Ogólnopolskim Konkursie na Gadkę, organizowanym przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, przy współpracy z Sekcją Dialektologii i Socjolingwistyki Koła Naukowego Językoznawców Studentów. Dwa lata temu zajęła w nim pierwsze miejsce. 

20.00-21.00

On Dreams and Dreaming / O marzeniach na jawie i marzeniach we śnie – Polina Tšerkassova (Estonia)
Spektakl muzyczny w języku angielskim / Sala Widowiskowa

Czy pamiętamy nasze marzenia z dzieciństwa? Czy w ogóle mamy odwagę marzyć? Polina Tšerkassova opowie  kilka ludowych opowieści o marzeniach i snach. Co kieruje nami w życiu i czy sny, które śnimy podczas snu, w jakiś sposób nawiązują do rzeczywistości? Opowiadając ludowe historie z różnych tradycji, Polina zaprasza widzów do odkrywania świata snów, odprężenia i głębokiego wypoczynku przy dźwiękach delikatnej, kojącej muzyki, granej na różnych tradycyjnych instrumentach.

Polina Tšerkassova jest opowiadaczką, muzyczką i antropolożką kultury z Estonii. Wychowała się w rodzinie, w której historie opowiadane były na co dzień. Polina przeplata swoje opowieści dźwiękami instrumentów muzycznych, które zebrała podczas swoich dalekich podróży po całym świecie. Są wśród nich afrykańskie ngoni i kalimby, perski sitar, flety i dudy, litewski dziadek klarnetu – birbyne, turecka babcia wiolonczeli – rebab, estońska lapharp kannel i wiele innych. Dla Poliny dźwięk i muzyka to silne medium w opowiadaniu historii, akompaniament dobiera w zależności od kręgu kulturowego wykonywanej opowieści, w tym z Estonii, Skandynawii, Iranu, Afryki i Meksyku. Repertuar zbiera podczas pracy terenowej oraz na postawie lektury książek i literatury. Występuje w Estonii i zagranicą. Polina Tšerkassova wydała cztery audiobooki z opowiadaniami i własną muzyką. Wykłada również antropologię społeczną i kulturową na Uniwersytecie w Tallinie i w Estońskiej Akademii Sztuki.

21.00

Grand finale – uroczyste zamknięcie festiwalu

Zadanie publiczne dofinansowane ze środków otrzymanych od m.st. Warszawy, Samorządu Wojewódzkiego oraz z budżetu państwa – ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

BILETY

• • Sprzedaż biletów odbywa się w Mazowieckim Instytucie Kultury – bezpośrednio lub online (termin sprzedaży podamy wkrótce)
  • Spektakle poranne (dla dzieci/szkół) – 20 zł
  • Spektakle wieczorne – 30 zł
  • Noc opowieści – 50 zł
  • KARNET, na wszystkie wydarzenia Festiwalu, poza Nocą opowieści, do kupienia w cenie 200 zł:
    • bezpośrednio w Kasie MIK (ul. Elektoralna 12);
    • zdalnie, wysyłając mail na adres kasa@mik.waw.pl (o odpowiedzi prześlemy numer konta i dalsze informacje).

WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE – wstęp wolny

• • Spotkania, wernisaż, wykład z pokazem – wejściówki
  • Warsztaty – obowiązują zapisy
  • Pełen program i zapisy na stronach www.festiwalopowiadania.pl, www.mik.waw.pl

Więcej o Festiwalu >>