W Mazowieckim Instytucie Kultury odbędzie się doroczny wieczór poświęcony wybitnemu czeskiemu twórcy – Bohumilowi Hrabalowi, zorganizowany w 56. rocznicę jedynego w Polsce spotkania autorskiego pisarza.

HRABAL NA ELEKTORALNEJ. 56 lat później
Wieczór Europy Środkowej: Kundera – Hrabal
spotkanie i pokaz filmu

7 marca 2024 r. (czw.) 19:00
Bezpłatne wejściówki

• Rozmawiają: Marek Bieńczyk, Andrzej S. Jagodziński, Aleksander Kaczorowski
• Czyta: Magdalena Popławska

7 marca w Mazowieckim Instytucie Kultury odbędzie się doroczny wieczór poświęcony wybitnemu czeskiemu twórcy – Bohumilowi Hrabalowi, zorganizowany w 56. rocznicę jedynego w Polsce spotkania autorskiego pisarza.

W tym roku przyjrzymy się jego związkom z Milanem Kunderą, słynnym czesko-francuskim powieściopisarzem, autorem eseju Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej (1984), wydanego w Polsce po raz pierwszy w 2023 roku. O tym, jak idea środkowoeuropejska czeskiego pisarza wpłynęła na historię Europy i czy jest wciąż aktualna w dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę porozmawiamy z dwoma wybitnymi tłumaczami i znawcami twórczości autora Nieznośnej lekkości bytu ─ Markiem Bieńczykiem i Andrzejem S. Jagodzińskim. Rozmowę poprowadzi Aleksander Kaczorowski – pisarz, tłumacz literatury czeskiej i autor biografii Hrabala. Fragmenty eseju Milana Kundery przeczyta Magdalena Popławska. Po dyskusji zapraszamy na pokaz filmu Żart (1968) w reż. Jaromila Jireša, ekranizacji debiutanckiej powieści Milana Kundery pod tym samym tytułem.

7 marca 1968 roku doszło do jedynego w Polsce spotkania autorskiego Bohumila Hrabala. Wydarzenie odbyło się w budynku przy ul. Elektoralnej 12 w Warszawie, tym samym, w którym dzisiaj mieści się Mazowiecki Instytut Kultury. Po spotkaniu wyświetlono film Pociągi pod specjalnym nadzorem – nakręcony na podstawie opowiadania Bohumila Hrabala. W miesiąc później ten obraz zdobył nagrodę Oscara. Klimat tamtego spotkania oraz postać i utwory czeskiego pisarza przypominamy od kilku lat co roku w marcu, zapraszając do rozmowy tłumaczy i znawców literatury polskiej i czeskiej, pisarzy, artystów, twórców filmowych i teatralnych.

Pokaz filmu Żart

Czechosłowacja 1969
Reżyseria: Jaromil Jireš
Czas trwania: 80 min

Adaptacja słynnej powieści Milana Kundery z 1967 roku. Głównym bohaterem jest Ludvík Jahn, naukowiec, który w latach 50. został wyrzucony z uniwersytetu i z partii z powodu niewinnego, niepoprawnego politycznie żartu, jaki wysłał koleżance. Po latach mężczyzna powraca do rodzinnego miasta, gdzie spotyka Helenę, jak się okazuje – żonę Pavla, który kiedyś dołączył do nagonki na bohatera. Ludvík postanawia zemścić się na byłym koledze i uwieść jego partnerkę…

Żart trafił na ekrany czechosłowackich kin w 1969 roku, jednak w 1971 został wycofany z dystrybucji. Do dziś film pozostaje jednak jednym z najgłośniejszych obrazów Czechosłowackiej Nowej Fali. Jak pisała Ewa Ciszewska: „Niewątpliwie «Żart» jest jednym z najbardziej gorzkich filmów powstałych w latach 60. – ocena Kundery i Jireša dotycząca dwóch dekad powojennych cechuje się ostrym krytycyzmem i jest wyrazem zwątpienia, czy ci, którzy doświadczyli «piekielnej niemoralności» systemu komunistycznego, mogą w sobie zachować dobro, wiarę i prostotę, ludzkie odruchy. «Żart» jest wyrazem krytycznego stosunku względem nieudanych rozliczeń ze zbrodniami lat pięćdziesiątych. Okazuje się, że usłużni piewcy aktualnej władzy zawsze znajdą swoje miejsce w systemie” (E. Ciszewska, Folklor w służbie komunizmu. Żart Milana Kundery w adaptacji Jaromila Jireša [w:] Hrabal i inni. Adaptacje czeskiej literatury).

• Marek Bieńczyk (ur. 1956) – eseista, prozaik, historyk literatury, tłumacz literatury frankofońskiej (Kundera, Barthes, Cioran, Camus). Jest autorem 16 książek o różnej tematyce. W roku 2012 otrzymał Literacką Nagrodę Nike za Książkę twarzy. Jego ostatnia publikacja to zbiór esejów Kontener (2018).
• Andrzej Jagodziński (ur. 1954) – tłumacz literatury czeskiej i słowackiej, publicysta, dziennikarz Radia Wolna Europa i „Gazety Wyborczej”, korespondent „Gazety Wyborczej” w Pradze i Bratysławie, dyrektor Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego w latach 2003-2006, dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze, w latach 2010-2015 dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie. Redaktor „Literatury na świecie”, członek Polskiego PEN Clubu. Autor przekładów książek, m.in: Milana Kundery, Václava Havla, Josefa Škvoreckiego, Jiříego Grušy i Bohumila Hrabala. W 2009 roku nagrodzony Literacką Nagrodą Europy Środkowej Angelus za przekład Przypadków inżyniera ludzkich dusz Josefa Škvoreckiego.
• Aleksander Kaczorowski (ur. 1969) – eseista i dziennikarz, tłumacz literatury czeskiej, autor biografii Babel. Człowiek bez losu, Ota Pavel. Pod powierzchnią, Hrabal. Słodka apokalipsa oraz Havel. Zemsta bezsilnych, esejów Praski elementarz i Ballada o kapciach, a także książek Czechy. To nevymyslíš i Prezydent. Aleksander Kwaśniewski w rozmowie z Aleksandrem Kaczorowskim. Redaktor naczelny wydawanego w Pradze pisma „Aspen Review Central Europe”.
• Magdalena Popławska – absolwentka Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (2004). Od 2008 roku jest aktorką Nowego Teatru w Warszawie. Grała gościnnie w teatrach warszawskich: Rozmaitości, Współczesnym, Konsekwentnym, Wytwórni, 2xU/ Usta Usta, Dramatycznym, Komuna Warszawa, Laboratorium Dramatu, WARSawy oraz Narodowym Starym Teatrze w Krakowie i Współczesnym we Wrocławiu. Wystąpiła w przedstawieniach w reżyserii, m.in.: Redbada Klijnstry, Łukasza Kosa, Grażyny Kani, Aleksandry Koniecznej, Agnieszki Glińskiej, Krzysztofa Jaworskiego, Michała Siegoczyńskiego, Marka Kality, Pawła Sali, Marcina Libera, Anny Smolar, Krzysztofa Warlikowskiego, Claude’a Bardouila, Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej, Markusa Öhrna, Krzysztofa Garbaczewskiego, Anny Karasińskiej. Zagrała w filmach, m. in: Doskonałe popołudnie, Benek, Zero, Prosta historia o miłości, Lęk wysokości, Dwa ognie, Dziewczyna z szafy, Obietnica, Król życia, Hiszpanka, Jestem mordercą, Reakcja łańcuchowa, Atak paniki, 53 wojny, Czarna owca oraz serialach telewizyjnych, m.in.: Mrok, Glina, Ekipa, Bez tajemnic, Wataha, Krew z krwi, Pakt, Osiecka.

• Partner wieczoru: Czeskie Centrum Warszawa
• Kuratorka: Elżbieta Szymańska (MIK) e.szymanska@mik.waw.pl