Jestem wyznawczynią sztuki patrzenia: gapienia się, przyglądania, chłonięcia, sycenia, zatrzymywania się i skupienia

Katarzyna Jankowiak Źdźbła trawy
26 października 2021 r. – 22 stycznia 2022 r. | Galeria Elektor
Spotkanie z artystką: 26 października (wt)  19.00-21.00
Wstęp wolny
FINISAŻ 19 stycznia, Renaissance Gesualdo

Daty

Tytuły moich obrazów to po prostu daty ukończenia każdego z nich. Prace stanowią swoiste kalendarium, zatem poprzestawanie na datowaniu wydaje mi się całkowicie adekwatne i wystarczające. Na tym etapie pracy opatrywanie ich narracyjnymi tytułami wydaje mi się zbędne. Tym samym sumowanie tytułem jakiegoś zestawu prac wybranych na wystawę stanowi dość trudne zadanie.

Ostatecznie wybrałam cytat z Walta Whitmana: Źdźbła trawy. Bliski mi jest sposób, w jaki poeta obserwował, a potem opisywał świat: skupienie na szczególe, rzeczach i zjawiskach drobnych, niepozornych, trywialnych i tak bardzo powszednich, że umykają uwadze, mimo, że każda z nich stanowi niezbywalny składnik całości.

Whitman pisze tak:

Wierzę, że źdźbło trawy jest nie mniej ważne, niż kunszt gwiazd,
A mrówka jest tak samo doskonała, jak ziarnko piasku i jajko strzyżyka, (…)
A krowa pasąca się z pochylonym łbem, przewyższa każdy pomnik,
A mysz jest cudem, które wystarcza, aby wstrząsnąć sekstylionem niewiernych, (…)

Przyglądanie

Jestem wyznawczynią sztuki patrzenia: gapienia się, przyglądania, chłonięcia, sycenia, zatrzymywania się i skupienia. Ten sposób patrzenia i poświęcany mu czas poczytuję sobie za wyjątkowy luksus w kontekście dominacji pospiesznie zapośredniczonego obrazu świata, z którym wszyscy obcujemy na co dzień. Przyglądam się z uwagą wielu rzeczom, ale szczególnie naturze – w ogóle i w szczególe – czyli lasom, łąkom, polom, sadom, ale też pojedynczym najbardziej pospolitym chwastom, ich owocom, nasionom, korzeniom.

Wierzę, że źdźbło trawy jest nie mniej ważne, niż kunszt gwiazd

Pokazywane w Galerii Elektor obrazy olejne są próbą syntetyzowania tych obserwacji, akwarele natomiast stanowią rodzaj zielnika inspirowanego zarówno bezpośrednimi obserwacjami, jak i materiałem zaczerpniętym z podręczników biologii i botaniki.

Panie Whitman

Tytułowanie prac czy wystaw z jednej strony otwiera jakieś interpretacyjne horyzonty, z drugiej – zamyka i ogranicza. Moja wystawa równie dobrze mogłaby się nazywać „Wrotycz” – bo fascynacja tym pospolitym ruderalnym chwastem, jego niepokojącym zapachem, rozpierzchłym kształtem, leczniczo – trucicielskimi właściwościami i przypisywanym mu potencjałem magicznym (wrotycz uważany był z zielsko czarownic) zainspirowała sporą część prac. Tytuły „Czas” lub „Rytm” byłyby równie uprawnione – proces malowania, rytmiczność i powtarzalność uderzeń szpachli czy pędzla są bardzo istotnym aspektem. Podobnie i z pokrewnych powodów uprawnione byłyby „Mantry” czy „Medytacje”. A także „Afirmacje”. I np. „Upływ” – bo to jest też o upływie czasu i przemijaniu. Ale również np. „The World Fading Away”, lub „The World on the Edge” – ponieważ w obliczu ekologicznej katastrofy mam czasem wrażenie, że odnoszę się do świata w stanie zaniku, i już niebawem nie będę miała na co się gapić. Tytuł mógłby odnosić się także do dominującego na tej wystawie koloru i jego symbolicznej zawartości. Ale na razie, na teraz na tę wystawę – „Źdźbła trawy”. Szanowny Panie Walterze Whitman – dziękuję.

Mam czasem wrażenie, że odnoszę się do świata w stanie zaniku, i już niebawem nie będę miała na co się gapić

Katarzyna Jankowiak

Ur. w 1962 r. Absolwentka UAM i ASP w Poznaniu. Od 1992 roku prowadzi galerię sztuki współczesnej ABC Gallery w Poznaniu. Kurator wystaw indywidualnych i zbiorowych, zarówno w ABC Gallery, jak i w innych ośrodkach wystawienniczych (m.in. w Muzeach Narodowych w Krakowie, Poznaniu i Gdańsku, Galerii Krzysztofory w Krakowie, Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, BWA w Bydgoszczy). Autorka tekstów dotyczących sztuki współczesnej. Autorka i kurator projektu Poznań Visual Park (park rzeźby i obiektów artystycznych) realizowanego od 2012 r. w parku nad Jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu. Kurator i organizatorka cyklicznych sympozjów twórców i teoretyków Summer Jam. Autorka cyklu 26 filmów dokumentalnych „Sztuka patrzenia” traktujących o zbiorach muzeów Poznania i Wielkopolski, oraz współautorka filmu dokumentalnego „Dziewica Orleańska wg. Jana Matejki” (reżyseria J. Sidor).  Wraz z mężem Jerzym Gumnym współtworzy Fundację Europejskie Forum Sztuki, która organizuje wiele znaczących wydarzeń kulturalnych, m.in. Enter Music Festiwal

Kurator Programowy Galerii Elektor: Paulina Czajor p.czajor@mik.waw.pl 22 586 42 10

Zobacz: Fotorelacja z koncertu na finisaż wystawy