Jeżeli jesteś zainteresowany/a sztuką opowiadania, pamięcią i niepamięcią lokalną, tradycją i historią wielokulturowego Mazowsza, to czekamy na Ciebie!
Do 14 kwietnia możesz się zgłosić do 4. edycji naszego projektu  Mazowiecka Szkoła Opowiadaczy pt. “Niguny (nie)pamięci”. Warunkiem jest praca i dobry kontakt z młodzieżą, otwartość, motywacja do wspólnego działania.

NIGUNY (NIE)PAMIĘCI to nasz pomysł na wspólne zgłębianie historii i dziedzictwa lokalnego wokół współistnienia Polaków i Żydów, ich przenikających się opowieści, współpamięci.
Zapisy na dole strony.

Niguny (z hebrajskiego nucona melodia, l. mn. nigunim) to specyficzny typ żydowskiego śpiewu grupowego bez słów. Źródłowo niguny wiążą się z tradycją  zakazującą używania mowy podczas posiłku szabatowego między rytualnym umyciem rąk a zjedzeniem chałki, co jednak nie zwalniało świętujących z obowiązku wyrażania radości. Ten motyw radości bez słów został podjęty i mocno rozwinięty w kulturze chasydzkiej, tak ważnej  niegdyś dla tożsamości wspólnot lokalnych w województwie mazowieckim. Co po nich zostało? Jak obecna jest pamięć i niepamięć kultury chasydzkiej wśród współczesnych mieszkańców i mieszkanek dawnych mazowieckich sztetli? Czy jest to dziedzictwo, do którego z chęcią i spontanicznie się odwołujemy w pracy lokalnych animatorów i animatorek kultury, czy wybieramy raczej przemilczenie płynące z bezradności, niemożności znalezienia dobrego, włączającego języka/języków polsko-żydowskiej współpamięci?

Przypowieści chasydzkie, skrzętnie pozbierane przez Martina Bubera, zawsze są umiejscowione. Ich źródłowy religijny kontekst dziś, poza uniwersalnym przesłaniem opowieści mądrościowej, może być zastąpiony kontekstem miejsca, w którym powstały. Znane na całym świecie, powstały właśnie tu, gdzie się urodziliśmy/urodziłyśmy, gdzie mieszkamy, uczymy się czy pracujemy. Co to dla nas znaczy? Jakie emocje to w nas budzi?  W jakiej relacji pozostajemy z tymi opowieściami i tymi, którzy opowiadali je przed nami, zanim Zagłada przerwała ciągłość naszej wspólnej historii? Czym byłoby ich przywrócenie zbiorowej pamięci lokalnej, a może wystarczy, że tylko mojej/Twojej?

W żydowskiej kulturze pracę tych, którzy podejmują się opowiadania historii w celu lepszego wzajemnego zrozumienia i współodczuwania, nazywa się „tikkun olam” – naprawianiem świata, choćby w malutkiej, osobistej mikroskali. Może powinność radości, ukryta w nuconych nigunach, nam w tym pomoże?  

Zapraszamy do projektu lokalnych animatorów i animatorki kultury, pracowników i pracowniczki instytucji kultury i placówek edukacyjnych. Warunkiem udziału w projekcie jest  współpraca z młodzieżą szkolną, do której docelowo adresujemy naszą propozycję warsztatową. Będziemy pracować z opowieściami chasydzkimi, a także z lokalnymi świadectwami historii mówionej i pisanej. Przygotowane z uczestnikami i uczestniczkami warsztatów wydarzenie narracyjne umiejscowimy w tkance danego miasta/miasteczka/wsi. Do projektu w charakterze tutorów zaprosimy opowiadaczy/opowiadaczki historii oraz wybitnych edukatorów i edukatorki, którzy pracują z dziedzictwem i historią Żydów polskich.

Spośród zgłoszeń wybierzemy 3 oferty. Będziemy pracować w każdym miejscu z jedną, zrekrutowaną w ramach projektu, grupą młodzieży. Przewidujemy 3 wspólne zjazdy w Warszawie – w Muzeum Historii Żydów Polskich, JCC, Mazowieckim Instytucie Kultury.

O WARSZTATACH

Przygodę z opowiadaniem historii zaczniemy od solidnego warsztatu, opartego na opowieściach tradycyjnych, przeznaczonych do ustnego wykonania. Będziemy poznawać wyznaczniki dobrej ustnej opowieści, takie jak tempo i rytm, wyrazista struktura oparta na powtórzeniach, obrazy-metafory poruszające wyobraźnię, uczucia angażujące opowiadacza i słuchacza, równowaga między dystansem i bliskością wobec opowiadanej historii.

Sztuka opowiadania historii to również sztuka pogłębiania świadomości ciała i głosu, obecności scenicznej/publicznej/bycia w przestrzeni, budowania interakcji ze słuchaczami i szerzej – wspólnoty. Będziemy się zastanawiać, w jaki sposób opowiadanie historii może służyć budowaniu lokalnych wspólnot oraz wpływać na jakość naszej komunikacji ze światem. Aby z odwagą, pięknie i dobitnie zabierać publicznie głos w ważnych dla nas sprawach.

To również droga do poszukiwań i popularyzacji lokalnego dziedzictwa kulturowego poprzez tworzenie spektakli narracyjnych, słuchowisk, podcastów.

Więcej informacji: Mazowiecka Szkoła Opowiadaczy

Zapisy: www.mazowieckieobserwatorium.pl

Koordynatorki: Anna Woźniak, Beata Frankowska-Patrzykont
Organizator: Mazowiecki Instytut Kultury