"Sztuka na Mazowszu. Nowe otwarcie" pod. red. Andrzeja Pieńkosa i Michała Wardzyńskiego- publikacja pokonferencyjna MAD

Artykuł archiwalny

Sztuka na Mazowszu. Nowe otwarcie
pod. red. Andrzeja Pieńkosa i Michała Wardzyńskiego

Najnowsze lata były dla badań nad Mazowszem czasem szczególnym. W 2018 r. ukazał się drukiem kolejny, piąty z serii tomów monumentalnej syntezy “Dzieje Mazowsza”, zapoczątkowanej przed 1994 r. przez Aleksandra Gieysztora i Henryka Samsonowicza. Jeden z największych w kraju regionów zyskał w ten sposób pierwszy zarys historyczny od X w. do 1945 r., a integralną częścią tego opracowania stały się badania nad sztuką i kulturą artystyczną.
Po 2000 r. powstało też kilka ważnych monografii i prac zbiorowych z dziedziny architektury i sztuk plastycznych, które stanowią wartościowy punkt wyjścia do nowych poszukiwań. Niektóre z ujętych w nich zagadnień, takie jak średniowieczna architektura kościelna i obronna czy drewniane budownictwo sakralne, można uznać nawet za modelowe w porównaniu z innymi obszarami Polski. Równocześnie liczba artykułów, recenzji i not publikowanych w kilkudziesięciu czasopismach oraz na wortalach, forach i blogach interentowych o różnym zakresie merytorycznym i zasięgu terytorialnym zaświadcza o niespotykanej wcześniej żywotności zainteresowań problematyką mazowiecką.
Obecny czas wydaje się nejlepszy do udzielenia głosu nowej generacji zainteresowanej taką tematyką. Tom zbiorowy “Sztuka na Mazowszu. Nowe otwarcie” jest pomyślany jako forum wymiany poglądów przez osoby wkraczające do świata nauki i przyjazny poligon doświadczalny dla nowych, wyjtkowych tematów, analiz i interpretacji oraz metodologii. Jego celem jest nie tylko “burza mózgów” i zdobycie odpowiednich kompetencji przez debiutantów – studentów i doktorantów z całego kraju, ale też zebranie grupy obiecujących badaczy mogących w niedalekiej przyszłości podjąć prace przy grantach badawczych poświęconych kulturze artystycznej regionu Mazowsza nie tylko w jego hisotrycznych, ale i współczesnych granicach. Dzięki takiemu przedsięwzięciu Mazowieckigo Instytutu Kultury oraz Mazowieckiej Akademii Dziedzictwa zapewnia się im najlepszy możliwy start na drodze zawodowej.
Zapraszamy więc do owocnej lektury oraz do wspólnego poznawania piękna i wartości kulturowo-artystycznych Naszego regionu!

Z recenzji dr. hab. Zbigniewa Michalczyka, prof. Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

“Przedstawiony zbiór artykułów jest trzecią z kolei publikacją z ostatniego czasu na temat sztuki obszaru Mazowsza w ramach Mazowieckiej Akademii Dziedzictwa. W odróżnieniu od dwóch pierwszych tomów z popularyzatorskiej serii <<Poza Warszawą…>> (wyd. Warszawa 2018 i 2019), mamy tutaj do czynienia z opracowaniami naukowymi, które prezentują całkowicie nowe odkrycia lub stanowią nowatorskie ujęcie problemów znanych dotychczasowej literaturze. Tym, co je łączy jest nie tylko fakt, że dotyczą sztuki historycznego terenu Mazowsza, lecz również wspólny – początkowy – punkt kariery naukowej, w którym znajdują się Autorzy poszczególnych studiów – licencjaci, magistranci i doktoranci z Instytutów Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, z Instytutu Sztuki PAN, Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Mądrość koncepcji książki polega na zachęceniu młodych historyków sztuki do podjęcia badań nad kulturą artystyczną tego regionu. Mamy zatem do czynienia zarówno z otwarciem ich działalności naukowej, jak i z nowym otwarciem prac badawczych.
Zawartość książki odpowiada w pełni tytułowi. Poszczególne teksty dotyczą zarówno obiektów dobrze znanych, czy wręcz sztandarowych dla sztuki regionu i całego kraju, obiektów nowoodkrytych, jak i całych niedostatecznie przebadanych obszarów tematycznych, czego przykładem jest choćby podwarszawskie budownictwo uzdrowiskowe czy neogotycka architektura sakralna na Mazowszu.
Intotnie jest to nowe otwarcie w badaniach nad sztuką historycznego obszaru Mazowsza, bowiem obiekty znane, a nawet szersze zjawiska artystyczne, ukazane zostały w nowych kontekstach. Sensacyjne odkrycia dokonane podczas najnowszych prac konserwatorskich doczekały się pierwszych interpretacji. Recenzowany tom studiów charakteryzuje przenikanie się rozmaitych wątków związanych z zagadnieniami ochrony zabytków, problemami metodologicznymi, poszerzaniem pola zainteresowań badawczych, wskazywaniem niedostrzegalnych dotąd kierunków badań nad sztuką różnych okresów – od średniowiecza po wiek XX.