Maria Stangret (1929-2020)

Maria Stangret urodziła się 27 lipca 1929 roku w Strzelcach Wielkich (woj. małopolskie).  W latach 1955–1960 studiowała w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem prof. Jana Świderskiego i prof. Emila Krchy. Jeszcze jako studentka brała udział w teatralnych przedsięwzięciach realizowanych w krakowskiej siedzibie Związku Polskich Artystów Plastyków przy ul. Łobzowskiej. Występowała w Teatrze Okropności „Karbunkuł” Jana  Gűntnera i Andrzeja Bursy, a także w jednym z pierwszych, inicjujących w 1957 r. działalność Teatru Cricot 2, przedstawieniu Cyrk Kazimierza Mikulskiego. W roku 1961 wyszła za mąż za Tadeusza Kantora. Uczestniczyła potem w jego happeningach i niemal we wszystkich spektaklach Teatru Cricot 2.

Od początku swej drogi twórczej Maria Stangret identyfikowana była ze środowiskiem malarzy krakowskiej Galerii Krzysztofory. Jako członkini Stowarzyszenia Artystycznego „Grupa Krakowska” brała udział w różnych projektach organizowanych przez tę formację. Na przełomie lat 50. i 60.  uprawiała malarstwo inspirowane doświadczeniami informelu, które określała mianem „malarstwa gestualnego”. W latach 60. wykonała cykl dzieł pt. Pejzaże kontynentalne prowadzących do zakwestionowania malarstwa.

Związana z warszawską Galerią Foksal od początku jej istnienia prezentowała tu regularnie swoje obrazy na wystawach indywidualnych i zbiorowych, a także brała udział w organizowanych w Foksal happeningach i akcjach artystycznych. W 1969 roku dokonała w trakcie Assamblażu Zimowego zjednoczenia malarstwa z naturą. Stworzyła „pejzaż prawdziwy”, zamalowując zieloną farbą pnie i gałęzie drzew przed Galerią Foksal. Następstwem tych działań było wiele prac parakonceptualnych powstałych w latach 70. (Szachy, Tablice, Gra w klasy).

Istotne miejsce w jej twórczości zajmują prace, realizowane od lat 80., tworzone w hołdzie postaciom ze świata sztuki, literatury, historii, filozofii, takim jak m.in. Sergiusz Jesienin, Anna Frank, Tadeusz Kantor, Danił Lider, Simone Weil, Wiesław Kielar.

W roku 2002 staraniem Galerii 86 z Łodzi ukazała się „powieść bez końca” pt. Pamiętnik dziadka, którą Artystka pisała metodą automatycznego zapisu od 1962 roku.

Maria Stangret zmarła 15 maja 2020 roku w Warszawie.

Pierwsza indywidualna wystawa obrazów Marii Stangret odbyła się w Galerii Brinken w Sztokholmie w 1963 roku. Poza Galerią Krzysztofory i Galerią Foksal Artystka współpracowała także ze: Starmach Gallery, Galerią Muzalewska, Galerią 86 i Galerią Stefana Szydłowskiego, gdzie regularnie prezentowała swe malarskie dokonania. Ponadto eksponowała swoje prace na wielu indywidualnych wystawach w kraju i za granicą, m.in. w Kunsthalle w Baden-Baden (1966), Galerie de France w Paryżu (1982), Palais des Papes w Awinionie, Galerie d’Arts Contemporains w Orleanie (1991), Muzeum Narodowym w Krakowie (1995), Galerii Zachęta w Warszawie (1997), Muzeum Narodowym Sztuki Ukrainy w Kijowie (2004).

Dzieła Marii Stangret pokazywane też były na kilkudziesięciu wystawach zbiorowych m.in. Fri Polsk Konst w Sveagalleriet w Sztokholmie (1968), L’avanguardia polacca 1910–1978 w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie (1979), Echange entre les Artistes 1931–1982 – Pologne – USA w ARC Musée National d’Art de la Ville de Paris w Paryżu (1982), Présences Polonaises w Centre Georges Pompidou w Paryżu (1983), Dialog w Moderna Museet w Sztokholmie (1985), Das Offene Bild, Aspekte der Moderne In Europa nach 1945 w Westfälisches Landesmuseum w Műnster (1992) oraz Museum der Bilden Kűnste w Lipsku (1993), Express Polonia w Mucsarnok w Budapeszcie (1997), Me näeme teid, Foksal Galerii tegevus 1966–1989 w Kumu Art Museum w Tallinie (2009).

Obrazy Marii Stangret znajdują się w zbiorach muzealnych oraz kolekcjach prywatnych polskich i zagranicznych, m.in. w muzeach narodowych w Krakowie i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Okręgowym w Koszalinie, Museum of Contemporary Art w Los Angeles, Guggenheim Museum w Nowym Jorku.

W roku 2009 Maria Stangret-Kantor została odznaczona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

ZOBACZ: Maria Stangret Przekreślić wszystko, Galeria Foksal

ZOBACZ: Maria Stangret na temat swojego malarstwa w rozmowie z Jaromirem Jedlińskim (2003).